Trafik kazası nedeniyle maddi ve manevi tazminat davası ve tazminat hesaplama konulu bu yazıda bir bütün olarak trafik kazaları nedeniyle oluşan bedensel zararlar, maddi zararlar ve manevi zararlar nedeniyle ilgililere karşı açılacak tazminat davalarının usul ve esasları incelenmiştir.
Trafik kazası nedeniyle uğranılan zarardan sorumlu olanların tespiti ve maddi ve manevi tazminat davası açmak için ofisimizin tazminat avukatı departmanından avukatlık hizmeti alabilirsiniz.
Trafik kazaları ile ilgili istatistiklere ve genel olarak Karayolları Trafik Kanunu ile ilgili mevzuata ulaşmak için Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Başkanlığı websitesi incelenmelidir.
Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de trafik kazalarında büyük can ve mal kayıpları yaşanmaktadır. Bu nedenlerle Trafik kazaları nedeniyle açılacak davalar büyük önem taşımaktadır.
Trafik kazası nedeniyle oluşan maddi ve manevi zararların giderilmesi için açılacak tazminat davaları ile ilgili aşağıdaki hususlara cevap verilmiştir.
Trafik Kazası Nedeniyle Tazminat Davalarında Hukuki Dayanak
Trafik kazalarında sorumluluk kusur sorumluluğuna ya da kusursuz sorumluluk ilkelerine dayanmaktadır.
Kusur sorumluluğuna dayanıldığı hallerde Türk Borçlar Kanununun 49. Maddesinde yazılı olan “Kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür.
Zarar verici fiili yasaklayan bir hukuk kuralı bulunmasa bile, ahlaka aykırı bir fiille başkasına kasten zarar veren de, bu zararı gidermekle yükümlüdür.” Hükümlerine dayanılmaktadır.
Haksız Fiilden kaynaklı tazminat istekleri Türk Borçlar Kanununun 49-76. Maddeleri arasında düzenlenmiştir.
Trafik Kazası Nedeniyle Tazminat Davası kime Açılır?
Bir trafik kazasında birden çok sorumluluk türü ve birden çok müteselsil sorumlu aynı anda bulunabilir.
Bir ticaret şirketine ait aracı, şirket personeli kullanmakta iken yoldaki bir yayaya trafik ışık ve işaretlerine uymaması nedeniyle yani kusurlu hareketiyle çarpması sonucunda aynı zarardan birden çok sorumlu bulunacaktır.
Bu nedenlerle her olayın özelliğine göre istenen tazminat türüne göre taraflar belirlenmelidir. Buna göre genel olarak aşağıdaki kişilerin bir trafik kazasında tazminat davasında taraf olarak gösterilmelidir.
Buna karşılık her bir olayda husumet yöneltilecek kişiler belirlenirken dikkatli davranılmalıdır.
Aksi durumda, yani hukuken sorumluluğu bulunmayan bir kişiye karşı dava açılması halinde yüksek tutarlı yargılama masraflarını karşılama riski ile karşılaşılabilir.
- Sigorta Şirketi ( Kasko veya Trafik Sigortası )
- Araç Sahibi
- Araç Sürücüsü
- Araç İşleteni
- İşveren Firma ( Şirket Çalışanının Verdiği Zararlar Açısından)
- Araç sürücüsü 18 yaşından küçük ise Anne ve Babası
- Kazanın Oluşumuna Sebebiyet veren Diğer İlgililer
Trafik Kazası Nedeniyle Tazminat Davalarında Arabuluculuk Başvurusu Yapılmalı Mıdır?
Trafik kazalarından kaynaklı tazminat taleplerinde arabuluculuğa başvuru zorunluluğu genel olarak bulunmamaktadır.
Buna rağmen sigorta şirketlerine de aynı dava ile husumet yöneltilecekse, ilgili sigorta poliçesi kapsamında en azından sigorta şirketine karşı arabuluculuğa başvurmak zorunludur.
Türk Ticaret Kanununun 5. Maddesinde hangi uyuşmazlıklar nedeniyle arabuluculuğun başvuru zorunluluğu olduğu açıkça ifade edilmiştir.
Ticari Davalarda zorunlu olan arabuluculuk dosya türleri için Ticari Davalarda ve Uyuşmazlıklarda Arabulculuk başlıklı yazının incelenmesini rica ederiz.
Trafik Kazası Nedeniyle Tazminat Davalarında Sigorta Şirketine Başvuru Zorunlu Mudur?
2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanununun 97. Maddesinde yazılı olan “Zarar görenin, zorunlu mali sorumluluk sigortasında öngörülen sınırlar içinde dava yoluna gitmeden önce ilgili sigorta kuruluşuna yazılı başvuruda bulunması gerekir.
Sigorta kuruluşunun başvuru tarihinden itibaren en geç 15 gün içinde başvuruyu yazılı olarak cevaplamaması veya verilen cevabın talebi karşılamadığına ilişkin uyuşmazlık olması hâlinde, zarar gören dava açabilir veya 5684 sayılı Kanun çerçevesinde tahkime başvurabilir.” hükümleri gereğince başvurucunun sigorta şirketine dava açmadan önce sigorta şirketine başvurmaması halinde açmış olduğu dava “Dava Şartı Yokluğu” nedeniyle usulden reddedilecektir.
Trafik Kazası Dava Açma Süresi ve Zamanaşımı Nedir?
Trafik Kazası Dava Açma süresi olarak belirli bir hak düşürücü süre öngörülmemiştir. Buna karşılık Türk Borçlar Kanununun 72. Maddesinde genel zamanaşımı süresi aşağıdaki hükümde gösterildiği gibi 2 ila 10 sene arasında belirlenmiştir.
Buna karşılık yaralamalı her trafik kazası aynı zamanda Türk Ceza Kanununun 89. Maddesinde gösterilen “Taksirle Yaralama” suçuna ya da 85 maddesinde gösterilen “Taksirle Adam Öldürme” suçuna vücut vermektedir.
Buna göre bu suçta tarifi bulunan zamanaşımı süresi açılacak tazminat davasındaki zamanaşımına da uygulanacak ve zamanaşımı süresi ceza zamanaşımı süresi kadar uzayacaktır. Zamanaşımı ile ilgili paralel bir düzenlemeye 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanununun 109. Maddesinde de yer verilmiştir.
Trafik Kazası Nedeniyle Maddi Tazminat Davası
Trafik Kazası Nedeniyle Maddi Tazminat Davası’nın hukuki temelini Türk Borçlar Kanununun 53 ve 54. Maddeleri oluşturmaktadır.
Her Trafik Kazası sonucunda maddi zararlar adı altında bir çok zarar doğmaktadır.
İlaç ve tedavi masrafları, araç çekici masrafları, taksi masrafları, işe gidememe nedeniyle raporlu olduğu günlerden doğan ücret kayıpları, sürekli engelli kalmak nedeniyle ücret kayıpları, sürekli bakıma muhtaç kalmak nedeniyle bakıcı masrafları v.b. zararlar maddi zarar kalemlerini oluşturmaktadır.
Haksız Fiillerden Kaynaklı tazminat isteklerinde hangi kalemlerin talep edilebileceği 6098 Türk Borçlar Kanununun 53 ve 54. Maddelerinde genel başlıklar halinde gösterilmiştir.
Trafik Kazası Nedeniyle Ölüm Gerçekleşmiş İse ( TBK 53. Maddesi)
- Ölüm hâlinde Cenaze giderleri.
- Ölüm hemen gerçekleşmemişse tedavi giderleri ile çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplar.
- Ölenin desteğinden yoksun kalan kişilerin bu sebeple uğradıkları kayıplar.
Trafik Kazası Nedeniyle Ölüm gerçekleşmese bile Bedensel Zarar doğması nedeniyle ( TBK 54. Maddesi)
- Tedavi giderleri. ( İlaç ve Hastane Giderleri )
- Kazanç kaybı.
- Çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplar. ( Geçici ve Sürekli İş Göremezlik Tazminatları )
- Ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan kayıplar.
Trafik Kazası Nedeniyle Manevi Tazminat Hesaplaması
Trafik Kazası Nedeniyle Manevi Tazminat Davası’nın hukuki temelini Türk Borçlar Kanununun 56. Maddesi oluşturmaktadır. Kanunun 56. Maddesinde “Hâkim, bir kimsenin bedensel bütünlüğünün zedelenmesi durumunda, olayın özelliklerini göz önünde tutarak, zarar görene uygun bir miktar paranın manevi tazminat olarak ödenmesine karar verebilir.
Ağır bedensel zarar veya ölüm hâlinde, zarar görenin veya ölenin yakınlarına da manevi tazminat olarak uygun bir miktar paranın ödenmesine karar verilebilir.” Denilmiştir.
Maddi tazminat gibi, ölçülebilir olmayan ve kaza nedeniyle kişinin manevi varlığına verilen ıstırap nedeniyle tarafların sosyal ve ekonomik durumlarına göre mahkemece serbestçe takdir edilen tazminat türüne manevi tazminat denmektedir.
Bu tazminat talep edenin zenginleşmesi, aleyhine tazminata hükmedilen tarafın ise fakirleşmesine sebebiyet vermeyecek şekilde mahkemece takdir edilmektedir.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2010/7-623 Esas, 2010/669 Karar ve 15.12.2010 tarihli kararında “Hükmedilecek manevi tazminatın miktarının belirlenmesi hakimin taktirindedir. Ne var ki, takdire bağlılık keyfilik demek değildir. Kanunun takdir hakkı verdiği hususlarda hakim bu hakkı Türk Medeni Kanun’unun 4. maddesinde açıklanan hakkaniyet ilkesine uygun olarak kullanmalıdır. Manevi tazminatın miktarı belirlenirken kişilik hakkına saldırı oluşturan eylem ve olayın özelliği yanında tarafların kusur oranı, sıfatı, işgal ettikleri makam ile diğer sosyal ve ekonomik durumları dikkate alınmalı, her olaya göre değişebilecek özel durum ve koşullar bulunabileceği gözetilerek takdir hakkını etkileyecek nedenler karar yerinde denetime elverişli biçimde ve objektif olarak gösterilmelidir. Manevi tazminat davaları sonucunda hükmedilecek para, zarara uğrayanda manevi huzuru doğurmayı gerçekleştirecek tazminata benzer bir fonksiyonu olan özgün bir nitelik taşır. Bu para bir ceza olmadığı gibi hükmedilecek manevi tazminatla malvarlığı zararlarının karşılanması da amaçlanmadığından tazminat miktarının, onun amacına göre belirlenmesi gerekir. Bu nedenle takdir edilecek miktar, elde edilmek istenilen tatmin duygusunun etkisine ulaşmak için gerekli olan kadar olmalıdır.” Denilmiştir.
Manevi tazminatın bu özellikleri nedeniyle dava açılırken mahkeme tarafından belirlenecek manevi tazminat tutarını doğru tahmin etmek mümkün değildir.
Trafik Kazası Nedeniyle Ceza Davası
Trafik Kazası Nedeniyle Ceza Davası, hukuksal açıdan 5237 Türk Ceza Kanununda düzenlenmiştir.
Trafik kazaları genel itibariyle taksirle işlenebilen bir suç türüdür. Buna karşılık bir kişinin kasten bir kişiye aracı ile çarpması da mümkündür.
Trafik Kazaları nedeniyle açılacak maddi ve manevi tazminat davalarının neticeleri genel itibariyle açılacak ceza davası ile ilişkilidir. Bu nedenlerle ceza davasının takibi de maddi ve manevi tazminat davasının, yani hukuk davasının takibi kadar önemlidir.
Trafik Kazası nedeniyle bir kişinin ölümüne sebep olunmuş ise sanık Türk Ceza Kanunun 85. Maddesinde yazılı olan “Taksirle bir insanın ölümüne neden olan kişi, iki yıldan altı yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Fiil, birden fazla insanın ölümüne ya da bir veya birden fazla kişinin ölümü ile birlikte bir veya birden fazla kişinin yaralanmasına neden olmuş ise, kişi iki yıldan onbeş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.” Hükümlere göre yargılanır.
Trafik Kazası nedeniyle ölüm meydana gelmeyip sadece yaralamaya sebep olunmuş ise sanık Türk Ceza Kanununun 89. Maddesinde yazılı olan “Taksirle başkasının vücuduna acı veren veya sağlığının ya da algılama yeteneğinin bozulmasına neden olan kişi, üç aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.” Hükmüne ve devamı maddelerdeki hükümlere göre cezalandırılır.
Buna karşılık taksirli davranış sonucunda herhangi bir yaralanma veya ölüm meydana gelmemiş sadece maddi hasar meydana gelmiş ise kişiye ayrıca ceza verilmez. Türk Ceza Kanununun 22. Maddesinde “Taksirle işlenen fiiller, kanunun açıkça belirttiği hallerde cezalandırılır.” Denilmiştir.
Mala zarar verme suçunun ise taksirli hali suç olarak tanımlanmamıştır.
Trafik Kazası Tutanağı
Trafik Kazası Tutanağı, ölümlü ve yaralanmalı trafik kazalarında emniyet ekipleri tarafından tutulan tutanağı, diğer hallerde kaza karışan kişiler tarafından tutulan tutanağı ifade etmektedir.
Tutulan bu tutanaklar ileride açılacak ceza ve tazminat davalarında tarafların hukuki durumlarına etki edeceğinden tutanağa geçirilen her bir beyan oldukça önem arzetmektedir.
Polisler tarafından düzenlenen Trafik Kazası Tutanağının İptali için dava açılması gerekeceği gibi, kazaya karışanların kendi aralarında tuttukları tutanakta da tutanağa geçirilen her bir kayda dikkat edilmelidir.
Kaza tespit tutanağı (KTT) sorgulamaları için sigorta bilgi merkezinden sorgulama yapılabilir.
Trafik Kazalarında Tazminat Hesaplaması ve Miktarı
Trafik Kazalarında Tazminat Miktarı, yukarıda da izah edildiği üzere tarafların sosyal ekonomik durumuna, zararın veya iş göremezlik oranının büyüklüğüne, tedavi sürecine, taksirin ya da kastın yoğunluğuna göre artmakta ya da azalmaktadır.
Bu nedenlerle hükmedilecek tazminat miktarı her olayın özelliğine göre belirlenmelidir.
Trafik Kazası Davalarında Dava Masrafları
Trafik kazalarına dayalı tazminat davalarında yargılama masrafının az ya da çok çıkmasına neden olacak en önemli faktör ortaya çıkan maddi ya da manevi zararın büyüklüğüne bağlıdır.
Zararın sonradan ortaya çıkması veya belirlenebilir olup olmaması hallerinde “belirsiz dava” ya da “kısmi dava” açılıp açılmayacağı avukat tarafından değerlendirilmelidir.
Trafik kazalarında ne kadar masraf gerektiğinin tespit etmek ve hesaplama yapmak için masraf tarifesi başlıklı yazımızın incelenmesini tavsiye ederiz.
Trafik Kazası Davalarında Avukat Masrafları
Avukat masrafları da dava masrafları gibi mahkemece hükmedilecek tazminata ya da istenen tazminat miktarına göre değişkenlik gösterecektir.
Yürürlükteki tarifeler ve avukat ücreti hesaplamak için avukatlık ücret tarifesi başlıklı yazının incelenmesini tavsiye ederiz.
Trafik Kazası Davası Avukatı
Trafik Kazası Davası Avukatı unvanı ile Türk yargılama sisteminde özel bir uzmanlık alanı bulunmamaktadır.
Buna karşılık uğraşı alanı olarak trafik kazalarından doğan tazminat istekleri ile ilgili dava ve dosyaları bulunan avukatlarla vekalet sözleşmesi imzalanması başvurucu açısında uygun olabilir.
Maddi ve manevi tazminat isteklerinin, doğru bir usul temeli ile takip etmek için sürecin başından beri bir avukat ile dosyanızın takibi oldukça önemlidir.