Evlilik izni, İş Kanunu çerçevesinde tıpkı pek çok diğer özel izin türünde olduğu gibi ayrıca ele alınmış olan bir izin türüdür.
Bildiğiniz üzere İş Kanunu ücretli izin, ücretsiz izin ve yıllık izin gibi farklı izin çeşitlerini çalışanlara sunarken aynı zamanda cenaze izni ya da doğum izni gibi özel durumlar ve zaman dilimleri çerçevesinde de izinler düzenlemiştir.
Özellikle özel sektörde evlilik izni, evlenmeyi planlayan ya da yeni evli çiftler için en çok merak edilen konuların başında yer alıyor.
Bu yazımızda 4857 sayılı İş Kanununda evlilik izni yönetmeliği ve gerekliliklerini inceleyeceğiz.
Fakat genel olarak iş hukuku ile ilgili temel kavramlara ulaşmak istiyorsanız iş hukuku başlıklı yazımızı incelemenizi rica ederiz.
Evlilik İzni Nedir?
Evlilik izni, düğün izni ya da diğer adıyla evlilik mazeret izni, normal şartlar altında işçinin evlenmesi durumunda ücretinden kesinti yapılmadan 3 gün kullanılan mazeret izni türüdür.
Bu izin iş hukukunda hukuk kapsamında İş Kanununun 2. ek maddesinde düzenlenmiştir.
Mazeret izni ile ilgili ayrıntılar içi Mazeret İzni Nedir Ve Nasıl Kullanılır? başlıklı yazımız incelenmelidir.
Burada vurgulanması gereken en önemli nokta, kanunen belirtilen bu sürelerin asgari süreler olduğudur ve iş sözleşmesi çerçevesinde artırılabilir niteliktedir.
İzin yapmak isteyen çalışan iş sözleşmesinde belirlenen sürelere uygun şekilde bir form doldurabilir ve o süreler dahilinde düğün izni talep edebilir.
Ne Zaman Kullanılır?
Öncelikle belirtmekte fayda vardır ki bu iznin nikah öncesinde ya da nikah sonrasında kullanılması gerektiğine dair de herhangi bir kural getirilmemiştir.
Başka bir deyişle “Evlilik izni hangi gün başlar?” sorusunun cevabı yine işçi ve işverenin inisiyatifine bağlıdır demek mümkün.
Bu izin türü işçi evlendikten hemen sonra kullanılabildiği gibi evlendikten sonra işçinin tercih ettiği bir süre diliminde de kullanılabilir.
Şartları Nelerdir?
Tekrar vurgulamak isteriz ki bu izne hak kazanabilmek için bir takım şartların yerine getirilmesi gerekmektedir.
Her ne kadar resmi düğün hakkı kullanmak için evlendikten hemen sonra izne çıkmayı gerektirmese de bu izni işverenden alabilmek için belli başlı evraklar talep edilmektedir.
Bu evrak ve şartların başında nikah töreni için günün alınmış olması ve nikah tarihinin belirtilmiş olması gerekir.
Evlilik izni kullanımı sırasında nikah davetiyesinde belirtilen gün veya düğün tarihi dikkate alınır ve izin süresi akabinde başlatılabilir.
Evlilik İzni Kaç Gündür?
Diğer madde başlıklarından kısa ifade edildiği üzere iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile daha uzun bir süre öngörülmemiş ise iş hukukuna giren işlerde 3 gündür.
Devlet memurlarında ise 7 gün olarak belirlenmiştir.
Hafta Sonuna Denk Gelirse Ne Olur?
Bu izin süresi izni süresi kanunen çalışma günlerinden sayılmaktadır. 2. ek maddede belirtilmiş olan özel durum izinlerinin tamamı iş günlerden sayılmaktadır.
Yasal olarak verilen bu 3 günlük izin, yıllık izinden bağımsız olarak düzenlenen ve ücretli olan bir izindir.
Bu nedenle de bu izin yıllık izin ve hafta tatili sürelerinden düşmez. Bu gibi bir durum ile karşılaşan çalışanlar haksız kesilen ücretleri için yahut eksik kullandırılan izinleri için işverenlikten tazminat talep edebilir.
Yine aynı şekilde balayı süresini de kısmen ifade edebilen süreler boyunca işçiye çalışmış gibi ücretleri ödenmeye devam eder. Evlilik izni süresinde ödemesini alamadığı kanısına varan çalışan da dava açma yoluna başvurabilir.
Tabii belirtmekte fayda vardır ki İş Kanunu çerçevesinde işçi ve işveren arasında herhangi bir uyuşmazlığın meydana gelmesi durumunda uzman bir avukat ya da hukuk danışmanı yardımı ile yargı yoluna başvurmak her zaman daha büyük bir avantaj ve kolaylık sağlayacaktır.
Evlilik izninin birden fazla kez kullanılıp kullanılamayacağı sorusudur. Bu konu ile ilgili de kanunumuzda herhangi bir kısıtlama olmadığı gibi çalışan, yaptığı her evlilik için evlilik izni hakkını kullanabilmektedir.
Memurlarda Evlilik İzni Süreci
Her ne kadar İş Kanunu’muz çerçevesinde genel hükümler ile belirtilmiş olsa da kamu sektöründe de paralel düzenlemeler bulunmaktadır.
Doğal olarak bir memur evlilik izni ile ilgili en fazla ne zaman başlayacağını merak eder. “Memur evlilik izni kaç gün?” sorusunun cevabı olan uygulamalar, bazı durumlarda farklılık gösterebilmektedir.
Bu husus da aslen işverenin inisiyatifine ve işçinin talebine bağlı değişebilmektedir desek yanlış olmaz.
Düğün izni memur açısından 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun Mazeret İzni başlığı altındaki 104. maddesinde kaleme alınmıştır.
Tıpkı yazımızın başında bahsetmiş olduğumuz ek 2. maddede olduğu gibi bu maddede de ölüm, doğum ve nikah izinleri birlikte ele alınmış ve şöyle ifade edilmiştir:
Memura eşinin doğum yapması halinde isteği üzerine on gün babalık izni, kendisinin veya çocuğunun evlenmesi ya da eşinin, çocuğunun, kendisinin veya eşinin anne, baba veya kardeşinin ölümü halinde isteği üzerine yedi gün izin verilecektir.
Tabii ki bu noktada da düğün izni hakkı doğabilmesi için nikahın ve evliliğin gerçekleşmiş olması şartı aranmaktadır. Memur evliliğini gerçekleştirdikten sonra belirtilen süreler içerisinde bir düğün izni dilekçesi hazırlayarak talebi ile işverenine başvurabilir.
Önemli olan bu iznini içinde bulunduğu takvim yılı içerisinde kullanıyor olmasıdır. Az evvel bahsetmiş olduğumuz sebep yüzünden, yani işçinin evlendikten sonra 10 gün içinde iznini kullanmadığından ötürü izin vermeyen bir işverene karşı evlilik izni davası açma hakkı ortaya çıkabilir.