Deprem sonucu meydana gelen maddi, bedeni ve manevi zararların ilgili sorumlulardan talep ve tahsili için izlenmesi gereken yollar bu yazının konusunu oluşturmaktadır.
Doğal bir afetin meydana gelmesi sonucunda birçok maddi ve manevi zarar oluşmaktadır. Oluşabilecek muhtemel zararları şu şekilde özetleyebiliriz:
- Ölüm Nedeniyle Mirasçılar tarafından Açılabilecek Maddi Tazminat,
- Ölüm Nedeniyle Mirasçılar tarafından Açılabilecek Manevi Tazminat,
- Yaralanma Nedeniyle Açılabilecek Maddi Tazminat,
- Yaralanma Nedeniyle Açılabilecek Manevi Tazminat,
- Yıkılan bina nedeniyle Maddi Tazminat,
- Hasar gören bina nedeniyle Maddi Tazminat,
Yukarıda gösterilen zararlar, genel başlıklar halinde ifade edilmiş olup, her bir tazminat davasına konu olabilecek zarar kalemleri ile zararın istenebileceği kişi ve kuruluşlar farklılık gösterebilir.
( DASK) Doğal Afet Sigortası Kurumu’nun Sorumluluğu
Doğal Afet Kurumu Başkanlığı, kısaltılmış adı ile DASK, 2000 yılında kurulmuş ve Zorunlu Deprem Sigortası edindirme, uygulama ve yönetimi faaliyetlerinden sorumlu kamu tüzel kuruluşudur.
Dask 6305 Sayılı ve 09.05.2012 tarihli Afet Sigortaları Kanunu ile kanun tarafından öngörülen görevleri yerine getirmek üzere 2000 yılında kurulmuştur. Daskın sorumluluğu 6305 Sayılı kanunda da belirtildiği üzere “binalarda deprem sonucu meydana gelebilecek maddi zararların karşılanması” ile ve sigorta bedeli ile sınırlıdır.
Doğal afet sigortaları kurumunun sorumluluğu ve yapılacak işlemlerle ilgili olarak yazdığımız DASK ( Doğal Afet Sigortaları Kurumu ) Başvurusu ve Dava Şartları başlıklı yazımız incelenmesini tavsiye ederiz.
Yapı Denetim Firmalarının Sorumluluğu
4708 Sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun’un 3. Maddesi gereğince yapı denetim firmalarının sorumlulukları yapı kullanma izninin alındığı tarihten itibaren yapının taşıyıcı sisteminden dolayı on beş yıl, taşıyıcı olmayan diğer kısımlarda ise iki yıl geçmekle zamanaşımına uğrayacaktır.
Yapı Denetim Firmalarına Karşı Tazminat ve Ceza Davası başlıklı yazımızda bu durum açık ve ayrın tılı bir şekilde izah edilmiştir.
Müteahhit Firmaların Sorumluluğu
Eser sözleşmesi, 818 sayılı Eski Borçlar Kanununun 355. maddesinde “istisna sözleşmesi” olarak geçen, 6098 sayılı yeni Türk Borçlar Kanunun’da 470 ila 486. maddeler arasında düzenlenen sözleşmedir.
Müteaahit firmaların eser sözleşmesi kapsamında imal ettikleri bina ve bağımsız bölümler nedeniyle tazminat sorumlulukları bulunmaktadır.
Proje Müelliflerinin Sorumlulu
Müteahhit firmasının eser sözleşmesi kapsamında üretilen bina ile ilgili kusura dayalı sorumluluğu bulunduğu gibi, adam çalıştıranın sorumluluğu nedeniyle kusursuz sorumluluğa bulunmaktadır. Yine eser meydana getirilirken yardım aldığı taşeron firmaların kusur ve ihmallerinden de müştereken ve müteselsilen zorumludur. Diğer taraftan binanın üretilmesi aşamasında hizmet alınan mimar ve mühendislerin de kusurları oranında sorumluluğu bulunmaktadır.
Taşıyıcı Kolonlara Müdahale Edenlerin Sorumluluğu
Binanın taşıyıcı kolonlarına müdahale ederek, binanın yıkılmasına, zarar görmesine, hasarın artmasına veya kişilerin can ve mal kaybı yaşamasına sebep olan kişilerin Türk Borçlar Kanunun 61. maddesi gereğince tazminat sorumluluğu ve yine Türk Ceza Kanununun ilgili maddelerine göre de cezai sorumlulukları bulunmaktadır.